2 Temmuz 1993, Türkiye'nin yakın tarihindeki en acı olaylardan birinin yaşandığı tarihtir. O gün, Sivas'ta bulunan Madımak Oteli, yüzyıllarca süren bir hoşgörü ve barış ortamının nasıl bir kin ve nefretle buluşabileceğinin trajik bir örneğini sergiledi. 32 yıl sonra bu olay hâlâ tartışılmakta ve anılmaktadır. Madımak’ta neler yaşandı, bu olayın toplumsal ve siyasal boyutları nelerdi, gelin birlikte hatırlayalım.
Madımak Olayı, 1993 yazında Türkiye'nin Sivas ilinde gerçekleştirilen bir festival esnasında Alevi yazar, şair ve sanatçılarının katıldığı bir etkinliğe yapılan saldırıyla başlamıştır. Bu barışçıl etkinlik, iktidar odakları ve bazı radikal gruplar arasında gerilimlerin tırmanmasına sebep olmuş ve bir grup provokatör, etkinliğin yapıldığı Madımak Oteli’ni kuşatmıştır. Gerginliğin artmasıyla birlikte, insanlar otelin içinde mahsur kalmış, dışarıda toplanan kalabalık ise ateşlere sarılmış ve olayı daha da tırmandırmıştır.
Gecenin karanlığında, otelin yakılması sonucu 37 insan yaşamını yitirmiştir. Olay, sadece can kaybı değil, aynı zamanda Türk toplumunda etnik, dini ve kültürel kimlikler arasında derin bir uçurumun oluşmasına da zemin hazırlamıştır. Bazı tanıkların ifadesine göre, olayın ardından oluşan kalabalık, kurbanların ismi yerine "Yankesiciler" ifadesiyle anılan Alevi kültürüne karşı bir öfke patlaması yaşamıştır. Bu durum, Türkiye'nin derinlemesine hanelerini ve öz kimliğini sorgulamasına neden olmuştur.
Madımak Oteli’ndeki yangından sonra yaşanan sürecin, Sivas'ın yanı sıra Türkiye'deki Alevi-Sünni ilişkilerini, şiddeti, önyargıyı ve hoşgörüsüzlüğü nasıl etkilediğini anlamak oldukça önemlidir. Türkiye, bu olaydan sonra tekrar sorgulamak zorunda kaldığı toplumsal dinamiklere giriş yapmıştır. Devletin olaya yaklaşımı, sivil toplum örgütlerinin yürüttüğü mücadeleler ve medya yansımaları, hâlâ tartışılmaya devam etmektedir.
Olayın hemen ardından yaşanan duruşmalarda, ceza alan bazı sanıklar, olayın sadece bir kaza olduğunu savunmuşlardır. Bu durum, birçok insan için anma günleriyle hatırlanan bir travma haline dönüşmüştür. Alevi toplumları, adaletin sağlanmadığı ve faillerin ceza almaktan kaçtığı bir sürecin travmasını taşımaktadır. Ülkedeki sosyal adalet anlayışının sorgulanması da bu olayla birlikte derinleşmiştir.
Bugün, Sivas’ta her 2 Temmuz’da, hem kurbanları anmak hem de bu olayın bir daha yaşanmaması için bir araya gelen insanlar, hem hüzün hem de mücadele ruhu ile dolup taşmaktadır. İnsanlar, Madımak’ta kaybedilen özgürlüklerin, sanatın ve düşüncenin anısını yaşatmak üzere çeşitli etkinlikler düzenlemekte ve insanların sesi olma çabası sergilemektedirler. Eğitim kampanyaları, anma etkinlikleri ve kültürel organizasyonlar, bu trajedinin unutulmaması için önemli birer araç olmuştur.
Olayın yıl dönümlerinde yapılan anmalarda, Türkiye’nin dört bir yanından insanların bir araya gelmesi, bu tür olayların tekrarlanmaması adına bir toplumsal bilinç oluşturma çabasının ürünü olarak değerlendirilmektedir. Madımak, bir otelden öte, insanlık hali, düşünce özgürlüğü ve toplumsal barışın önemini hatırlatan bir simge haline gelmiştir. Bu bağlamda, geçmişle yüzleşme ve yaraların sarılması, ülkenin gelecekteki huzurlu yapısının inşasında belirleyici rol oynamaktadır.
Sonuç olarak, 2 Temmuz 1993, Sivas’taki Madımak Olayı, sadece bir dönemin trajedisi olmaktan öte, Türkiye'nin çok yönlü kimliğinin sorgulandığı, iktidar ilişkilerinin yeniden şekillendiği ve ayrımcılığın acı sonuçlarının gözler önüne serildiği bir gün olmuştur. 32 yıl sonra geriye dönüp bakıldığında, bu olayın anlamı ve getirdiği dersler, ülkenin siyasi, sosyal ve kültürel yapısını derinden etkilemeye devam etmektedir. Geçmişten ders almak, geleceğe umutla bakmak için unutulmaması gereken bir acıdır Madımak.
